-
Yazım / İmla Kılavuzu
-
Yazım Kuralları
-
Yazım - İmla Kılavuzu
İmla kılavuzu / yazım kılavuzu, Türkçenin yaşayan söz varlığında bulunan bütün sözcüklerin doğru yazılışlarını gösteren yol gösterici bir kaynaktır. Bu kaynak, dilin özenli ve doğru kullanılması için geçerli kurallara uygun olarak bir genel temayül oluşturur. Yani bu kılavuz sayesinde, kimse sözcükleri kafasına göre farklı şekillerde yazamaz. Çünkü Türk dili, binlerce yıllık tarihi içerisinde ses ve şekil bakımından kendine özgü bazı özelliklere sahip olmuştur. Bu özellikler, sözcükleri yazarken nasıl bir yazım kullanmamız gerektiğini belirlemektedir.
Türk Dil Kurumu (Tdk) tarafından her yıl, Türkçenin genel özellikleri göz önünde bulundurularak kelime ve kelime gruplarının nasıl yazılacağı üzerinde bazı değişiklikler yapılır ve bu değişiklikler resmi olarak yazım kılavuzlarında herkese duyurulur. Özellikle resmi yazışmalarda bu yazım kurallarına uymak, Türkçenin korunup gelişmesinin yanında standart bir yazışma dili yaratma anlamında da önem taşımaktadır. Bunun için bütün devlet kurumları Türk Dil Kurumu'nun belirlemiş olduğu yazım (imlâ) temayüllerini benimser ve ona göre yazar.
"Hafıza-i beşer, nisyan ile malûldür." diye bir söz vardır. Bu sözün bugünkü dilde tam karşılığı, "İnsan aklı, unutma özelliğiyle meşhurdur." şeklinde gösterilebilir. Yani insan, unutkan bir varlık olduğu için sözcüklerin nasıl yazılması gerektiğini de sıklıkla unutabilir, karıştırabilir. Her ne kadar yazım kuralları, belli bir mantık ölçüsüne göre düzenleniyor ve bu mantığı öğrendikten sonra Tdk'nin benimsediği yazılışları kendiliğinden bulabiliyorsanız bile, bazen istisnalar çıkabiliyor ve bu da sizin tereddütte kalmanıza neden olabiliyor. İşte bu durumlarda kişi, sözlüğe veya imlâ kılavuzuna bakmaktan çekinmemelidir.
Bazı insanlar yazım kılavuzundan yararlanmaya erinmekte veya bunu kendilerine yakıştırmamaktadırlar. Hâlbuki tereddütte kaldığımız sözcüklere her bakışımızda, bunlar zihnimizde daha iyi yer edinmekte ve unutmamız zorlaşmaktadır. Ayrıca artık sözcüklerin yazımını denetlemek, çok kolaydır. Türk Dil Kurumu'nun çıkarmış olduğu Güncel Türkçe Sözlük veya Yazım Kılavuzu'ndan yararlanmak, kuşkusuz ilk tercihimiz olmalıdır. Fakat bunun yanında Tdk'nin kendi yazım kılavuzu sayfasından yararlanabileceğiniz gibi; sizin için hazırlamış olduğumuz bu kolay arayüze sahip ağ sayfasından da yararlanmanız mümkündür.
Sayfamızdaki bütün sözcükler, Tdk'nin yazım kılavuzundaki sözcükleri kapsamaktadır ve onlarla birebir aynıdır. 2013 yılında Tdk bir sözcüğün yazımı ile ilgili neyi kabul etmişse, aynısını bu sayfalarda bulmanız mümkündür. Yazım kılavuzumuzu kullanmak için, sol yandaki seçkede bulunan harfler bölümünden bir harf seçin. Daha sonra harfin içerisinde ilerleyerek aradığınız sözcüğe doğru gidin. Kılavuzumuzda 70 binden fazla sözcük bulunduğu için, içerisinde fazlaca sözcük bulunan harfler sayfalara ayrılmıştır. Bunun için sayfanın en dibinden gerekirse diğer sayfalara ulaşmaya çalışın.
Yanda görmüş olduğunu örnek tablo, yazım kılavuzumuzdan nasıl yararlanacağınızı göstermektedir. Sayfalardaki sütunlar resimde numaralandığı şekilde ilerlemektedir. Önce bir numaralı sütun, en alta kadar takip edilir; daha sonra ikinci sütuna geçilerek en alta kadar sözcük aranır. En son, en sağdaki üçüncü sütun en dibe kadar kontrol edilir.
Sözlükten yararlanma, tıpkı basılı kitaplarda yaptığımız gibi alfabetik sıraya göre olmalıdır. Örneğin siz "akordeon" sözcüğünü arıyorsunuz diyelim. Yandaki 3. sütunda ilk sözcük "akıtma" olduğuna göre, sizin aradığınız sözcük 3. sütundan bile daha sonra gelmelidir. Çünkü "akordeon sözcüğünün üçüncü harfi "o"; alfabetik sırada "ı" sesinden daha sonra gelmektedir. Bu şekilde sayfalar arasında hızlı biçimde dolaşabilir ve istediğiniz sözcüğün yazımına bakabilirsiniz.
Bazı sözcüklerden iki tane bulunmaktadır. Bunlar bir yer veya kişi adı olabilir. Bu sözcüklerden sonra gelen parantezler içinde kelimenin özelliği açıklanmıştır. Ayrıca bazı sözcüklerin ek aldığında nasıl kullanılması gerektiği de yine "akkavak, -ğı" örneğinde görebileceğiniz şekilde gösterilmiştir. Büyük harfle başlayan adlar, bu özelliklere dikkat edilerek yazılmıştır.
Bir sayfa içinde arama yapmak istediğiniz zaman, kullandığınız tarayıcı fark etmeksizin "ctrl + f" tuşlarına aynı anda bastığınızda çıkan arama kutucuğundan yardım alabilirsiniz. Eğer aradığınız sözcüğü bulamıyorsa, bu sözcüğün ilerleyen sayfalarda olabileceğini veya sözcüğü doğru yazmama ihtimalinizi düşünmeniz gerekmektedir.
Umarım bütün ziyaretçilerimiz kılavuzdan en verimli biçimde yararlanabilirler. Eksikleri oldukça bize "İletişim kanalımızdan bildirmeniz, ÇokBilgi.Com ailesi olarak sayfalarımızı geliştirmemize katkı sağlayacaktır.
Orkun KUTLU